'Niemand in Syrië zit te wachten op buitenlandse troepen'

Georges Malkine
http://en.wikipedia.org/wiki/Georges_Malkine
Jeroen Visser − Volkskrn
http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2668/Buitenland/article/detail/3124343/2012/01/16/Niemand-in-Syrie-zit-te-wachten-op-buitenlandse-troepen.dhtml

Demonstranten laten hun steun voor president Assad zien door 'de langste brief ooit' te ondertekenen,
De aanwezigheid van waarnemers van de Arabische Liga heeft er niet voor kunnen zorgen dat het geweld in Syrië is afgenomen. Gisteren stelde Qatar daarom voor om Arabische troepen naar het land te sturen. Maar zitten de Syriërs daar zelf op te wachten? Vk.nl sprak met de in Damascus woonachtige arabist Martin Janssen. 'Dat het in de regio gaat ontploffen, is bijna wel zeker.'

De opstanden in Syrië gaan hun tiende maand in en worden steeds gewelddadiger. De regering van president Assad lijkt niet in staat om een oplossing te vinden voor het conflict. Betogingen tegen de regering zijn aan de orde van de dag en het rebellerende Vrije Syrische Leger (FSA) groeit snel in omvang. Ook arabist Martin Janssen, die in Damascus woont en er werkt als publicist, ziet de situatie in snel tempo verslechteren. 

Willen de meeste mensen dat de Arabische landen de Syrische regering militair te hulp schiet?
'Nee. 80 tot 90 procent van de mensen is tegen een invasie van buitenlandse troepen. Mensen hebben gezien wat er in Libië is gebeurd en dat willen ze hier niet herhaald zien. Bovendien is het vertrouwen in de Arabische Liga niet groot. De Liga heeft geen leger en ze zijn dus niet in staat tot een gezamenlijke militaire actie. Bovendien zijn de buurlanden van Syrië, Irak en Libanon, tegen elke resolutie die een invasie mogelijk maakt. Er kunnen dus geen troepen via die landen Syrië binnen komen.'

Waarom speelt Qatar zo'n prominente rol in de oplossing van het conflict in Syrië?
'Er spelen in ieder geval ideologische en geopolitieke belangen. Terwijl de invloed van Saoedi-Arabië in de regio minder wordt, probeert Qatar zich juist sterker te profileren. Er wordt gezegd dat het land allerlei gewapende groeperingen in Libië financierde en dat dit nu ook in Syrië gebeurt. De meeste inwoners van Qatar steunen een strenge versie van de islam. Dit speelt in de buitenlandse politiek ook een rol. Zo heeft de Taliban vorige week haar eerste kantoor kunnen openen in Qatar. Ook zou het landen banden met Al Qaida hebben.'

Verwacht u dat er een oplossing zal komen?
'De onrust in het Midden-Oosten is heel groot. Ook in Libanon is het onrustig, terwijl in Irak verschillende olierijke provincies proberen om zich los te maken van de centrale overheid. Ik denk dat het hier sinds de oorlog in 1973 hier niet zo spannend is geweest. Ik vergelijk het wel eens met de periode van vlak voor de Eerste Wereldoorlog. Er sluimeren zoveel conflicten op de achtergrond. Niemand weet waar of wanneer, maar dat het gaat ontploffen is bijna zeker.'

Hoeveel macht heeft de regering van president Assad nog?
'Niemand gelooft dat de regering in staat is om een einde te maken aan het geweld, maar tegelijk is de oppositie ook zwak. Het staat schaakmat.'

Aan welke kant staat de meerderheid van de bevolking?
'De samenleving is heel verdeeld geraakt. Er zijn hier zoveel verschillend religieuze en etnische groepen. Afhankelijk van wie je spreekt, krijg je een andere analyse van wie er schuld heeft aan de situatie en wat de oplossing is. De regering van Assad regeerde altijd met strenge hand. De basisregel was: je bent in de eerste plaats Syriër. Wat je voor de rest gelooft moet je zelf weten. Haatspeeches van radicale imams waren ook ten strengste verboden. Maar die harde hand is er nu niet en dat zorgt voor veel verdeeldheid. Mensen van verschillende afkomst die tot voor kort vrienden waren, zijn dat vaak nu niet meer.'

Hoe kijk je aan tegen de berichtgeving over Syrië?
'Het grappige is dat ondanks dat ik in de hoofdstad woon, ik niet per se meer weet dan jij over de laatste ontwikkelingen. Kijk naar twee Syrische tv-zenders en je krijgt twee verschillende visies. Als ik vrienden naar de situatie vraag weet ik tegenwoordig al van tevoren wat voor analyse ik kan verwachten - op basis van hun achtergrond. Over de aanslag op buitenlandse journalisten vorige week in Homs hebben ze allemaal hun eigen verhaal over wie het gedaan heeft.'

Is het in Damascus nog veilig?
'In Damascus kon je tot voor kort leven alsof er niets aan de hand was. Maar sinds een week of zes zijn er hier ook dingen veranderd. Buitenwijken zijn afgezet met wegversperringen. Restaurants en cafés in het centrum zijn minder vol, omdat het voor mensen uit de buitenwijken lastiger is om in het centrum te komen. Ik ken een aantal ambassadeurs uit het Westen die me duidelijk hebben gemaakt dat ze hun landgenoten hebben geadviseerd om hier weg te gaan.'